In de Lage Landen was hij een held. Miljoenen zongen zijn liedjes. Links en rechts, arm
en rijk.
Over het land van Maas en Waal, mijnheer de president (slaap zacht), verdronken vlinder
en het testament van een jeugd.
Al weer enige jaren lijkt de rook om zijn hoofd te zijn verdwenen. Maar schijn bedriegt.
"Echt, hartstikke waardeloos!" Boudewijn de Groots oordeel op het gefaxte interview deed
Penthouse niet echt verbazen. De legende geldt namelijk als uiterst kritisch op het
journaille. "Ik ben 487 keer geinterviewd," vervolgt de nu vijftigjarige zanger. "Daarvan
waren slechts drie of vier verhalen de moeite waard, de rest was bar en boos ,Maar dit...
dit interview slaat werkelijk alles," Om volslagen andere reden was ook de interviewer
ontevreden. Ondanks het doorworstelen van stapels oude knipsels, het beluisteren en
herbeluisteren van zijn nummers en het uittikken van de drie volgesproken cassettebandjes,
had hij het onbestemde gevoel de troubadour niet echt te hebben ontmoet. Hij tobde met
gedachten die juist het fenomeen zelf in zijn nummer Een Tip Van De Sluier zo
treffend verwoordde:
Wanner geef jij je bloot, laat jij je zelf eens zien!
Ben je bang voor anderen, of voor je zelf misschien!
Ik probeer je scherp te volgen, toch blijf je vaag voor mij.
Tijdens Het Conflict over het interview werpt de legende eindelijk zijn masker af.
Het ontrafelt voor een deel het mysterie De Groot. Let wel: voor een deel. Want volledig
ontrafeld zal de stugge kracht achter het Nederlandse lied nooit worden. De Groot is en
blijft een zonderling en juist daardoor een fascinerende persoonlijkheid.
"Ik ben er hartstikke chagrijnig van. Na de eerste zes pagina's stopte ik met lezen."
Waarom?
"In jouw stuk kom ik veel te brallerig over. Dat ben ik helemaal niet."
Toe nou, Boudewijn. Ik heb je zinnen gecomprimeerd. Daardoor loopt het interview wat
vlotter.
"Maar nu kom over als flitsend en snel."
Het interview is dat, hoop ik. Niet jij. Ik zeg ook dat jij juist saai en stug overkomt.
"Dat kan wel zo zijn. Maar zo kom ik niet in Penthouse."
Dat klinkt wel wat dictatoriaal, vind ik. Er is dagenlang aan dit artikel gewerkt en...
"Dat is mijn zaak niet."
Er valt zelfs niet meer over te praten?
"Wat mij betreft niet"
Het komt vaker voor dat de geinterviewde zich niet in het uitgewerkte stuk herkent.
"Je wordt dan zo ontzettend geconfronteerd met wat je vindt en wie je bent," zei
Boudewijn nog in het Belgische opinieblad Knack. Maar nu gaat hij toch erg ver. Kleine
feitelijke onjuist heden blaast hij op tot "grote blunders." Hij komt niet uit Aerdenhout
maar uit Heemstede, het klapstuk van zijn carrière vond niet in de RAI plaats maar in de
Jaarbeurshal.
Over kleine tussenvoegsels zoals 'geloof ik' zegt hij op strenge leraar-achtige toon:
"Dat heb ik absoluut niet gezegd." Ook mijn vragen vindt hij niet letterlijk terug.
Verder barst het van zaken die zo niet gezegd of anders bedoeld zijn. "Er klopt helemaal
niets van. Dit kan gewoon niet." Hij verzoekt me de volledig uitgeschreven tekst op te
sturen. Maar van de 34 uitgeschreven pagina's is geen extra document gemaakt, de tekst is
in het artikel verwerkt. Hij gaat dan in op het alternatief. Het opsturen van de drie
cassettebandjes, bestaande uit 270 minuten landerig, vaak moeilijk verstaanbaar
uitgesproken tekst. Daarna moeten niet telefonisch maar tijdens een ontmoeting, bij hem
thuis in Haarlem. De puntjes op de i gezet worden. Het woordje 'moeten' staat mij tegen.
Jij wilt nogal wat. Tijdens onze ontmoetingen vroeg je herhaaldelijk om een gratis
abonnement en om mijn documentiemap over jou. Nu dit weer. Is een minimaal zes pagina's
tellend interview niet genoeg?
"Okay, laat de persen maar rollen. Plaats maar wat jij wilt en bekijk het maar."
(Hij hangt op. Twee minuten later bel ik terug)
Ik hou niet van conflicten, het is niet goed voor onze maag dus...
"Voor mij geldt dat niet."
Jij schut het zo van je af?
"Afgesproken!"
Normaal gesproken krijgt niemand zo'n sterrenbehandeling. Maar in dit geval is een
uitzondering op zijn plaats. Het Conflict heeft De Groot uit zijn stulp getrokken,
hij volhardt niet in gereserveerd en bedachtzaam gedrag. In de felle woordenwisseling
openbaart zich een andere De Groot. "Hoe haal je 't in je hoofd! Dit heb ik nog nooit
meegemaakt. Ik schrijf een brief naar de hoofdredactie." Een openbaring waarop ik tijdens
de twee gesprekken urenlang heb gewacht. Bovendien roept zijn reactie mijn
nieuwsgierigheid op. Er brandt slechts één vraag op mijn lippen. Wat in het stuk maakt
hem zo boos? Met de precisie van een laserstraal herlees ik de belangrijkste fragmenten.
Je bent druk. Vertaalt Amerikaanse thrillers en detectieves, componeerde de muziek van de
Paul Ruven-film Paradise Framed, produceert de eerste cd van Cyrano-ster Ryann van
der Akker, kort daarvoor produceerde je cd's van Rowwen Heze en Stef Bos. Je speelde de
hoofdrol in de musical Tjechov. Nu repeteer je voor het toneelstuk Het
Achterhuis waarin je Anne's vader Otto Frank speelt. Een grote rol voor een beginnend
acteur.
'Ik ben er hartstikke chagrijnig van.
"Ik kamp dan ook met grote mate van plankenkoorts. Als acteur kan ik namelijk niet
arrogant zijn over mijn prestaties. Simpelweg omdat ik aan het vak alleen nog maar
geroken heb."
Na de eerste zes pagina's stopte ik met lezen.
In jouw stuk kom ik veel te brallerig en arrogant over.
Dat ben ik helemaal niet...'
Je hebt Tjechov 250 maal gespeeld. Dat moet de acteur in jou hebben gerijpt?
"Ik leerde mijn lichaam en stem theatraal te benutten. Mijn optredens als muzikant waren
wat dat betreft toch altijd vlak, maar door deze productie weet ik ook hoe een lied
anders, theatraler, kan worden gebracht. Daarbij heeft het me aangenaam verrast dat
reizen met een gezelschap en de optredens me geen seconde hebben verveeld. Als het
opnemen van een plaat langer dan twee weken duurt, begint het me toch te storen. Maar bij
Tjechov had ik daar absoluut geen last van. Ik neem acteren dan ook hoogst serieus.
Ik zie en lees veel toneelstukken. Laatst volgde ik een workshop bij Warren Robertson."
Je bedoelt het klasgenootje van Paul Newman en Marilyn Monroe. De levenspartner van
Appollonia van Ravenstein en een van de vooraanstaandste dramadocenten in Amerika.
De man van wie ook vele Nederlandse acteurs en regisseurs zeggen dat hij de essentie van
het acteren in acht middagen over kan brengen. Hoe ging dat?
"Ooh.. wat was ik nerveus. Al die ervaren acteurs aan de kant. Zij kennen mij maar ik hen
niet. Ik voelde me beoordeeld. (Robertson werkt tijdens zijn lessen twee maal met elke
cursist, TR) De eerste maal dat ik mijn scène speelde, ging vreselijk, de tweede keer een
stuk beter gelukkig. Toch zal ik die eerste keer niet vergeten, het drukte me op mijn
zwakheden en het kan geen kwaad daarmee geconfronteerd te worden."
Vertel!
"Als een optreden om wat voor reden niet loopt, heb ik niet die kracht van: Okay, dat was
slecht, maar nu pak ik de volgende kans. Niet van huppakee, afgelopen nu. Dan wordt
optreden natuurlijk een afgrijselijk gebeuren. Gaat het goed dan kan ik er niet genoeg
van krijgen. Net als met het maken van filmmuziek of het vertalen van een boek, stap je
in een totaal andere wereld waarin je slechts tijdelijk maar wel volledig vertoeft.
Het is totaal gevaarloos, net als een droom. Acteren heeft overigens altijd al mijn
interesse gehad. In 1964 studeerde ik aan de filmacademie als cameraman af. In het
groepje acteurs met wie ik werkte zat Jeroen Krabbé. Jaren later zag ik hem in een James
Bond-film. Daarin zit hij in een close-up die wel een kopie leek van een shot dat ik ooit
van hem maakte. Was ik toch een beetje trots op. Ook zag ik hem als Anne's vader in
Het Achterhuis. Het leven kan fascinerend verlopen, in december speel ik zelf
Otto Frank."
Velen uit Het Vak vragen zich af: Kan hij zo'n grote rol wel aan? Wat denk jij zelf?
"Nou daarover heb ik niet echt nagedacht." (Een secondelange stilte)
"Het is in elk geval een mooi stuk. Anna Frank een belangrijk figuur. Na het lezen van
haar dagboek ben ik zo betrokken geraakt bij de personage van Anne dat ik het belangrijk
vind om haar vader te spelen. En omdat ik dat zo belangrijk vind, denk ik ook dat ik het
aankan. Ik doe in elk geval mijn best."
Maar betekent dit dat je je gitaar vaarwel heb gezegd?
"Dat hoor je mij niet zeggen. Drie jaar geleden tourde ik nog door België. We speelden
mijn oude repertoire: Welterusten Meneer de President, Het Land van Maas En Waal,
Testament, Verdronken Vlinder. Elk optreden was uitverkocht. Elke avond twee- tot
driehonderd enthousiaste Vlamingen. Bovendien speel ik zo nu en dan nog met mijn zoons,
Marcel en Jim. De wereldpremière was in 1992 bij Karel van de Graaf. Een onvergetelijke
ervaring. De uren voor de opnamen dacht ik louter aan de techniek. Harmonich passen de
stemmen van Marcel, Jim en mij goed bij elkaar. Marcel speelt bovendien uitstekend
gitaar, Maar Jim is een performer, een showman. Tijdens dat optreden flitste mijn hele
carrière aan mij voorbij. De samenwerking met Lennaert Nijgh, mijn hoogte- en
dieptepunten, mijn hits. Het schoot door mijn hoofd dat daar mijn kinderen stonden.
Dat gaf me een intens goed gevoel."
Is er in Nederland geen theater te vinden dat een paar duizend gulden voor jou wil
uittrekken?
"De markt voor luisterconcerten is hier nagenoeg verdwenen. Als ik zou optreden, moet er
een sketch of een grapje tussen de liedjes. Dat zie ik niet zitten. Bovendien vind ik
optreden niet chronisch leuk. Ik ben vaker gestopt,rustte een tijdje, ondernam wat anders
en begon weer. Ik kan makkelijk leven zonder applaus. Ik heb niet het Heilige Vuur zoals
Ramses Shaffy, Astrid Nijgh of Bram Vermeulen. Ze zingen waar ze kunnen en vinden het
altijd heerlijk. Weinig applaus, een onrustig publiek, het maakt ze niet uit, ze gaan
door. Die wilskracht die zij van nature hebben, bezit ik niet. Ik zing alleen als ik ècht
wil. Dan heb ik de juiste arrogantie, ben ik niet bescheiden. Het goed vinden wat je doet,
is een noodzaak. Als troubadour speelde ik geen rol - de muziek en de tekst vond ik echt
mooi. Toen ik dertig jaar geleden begon, streefde ik naar het Nederlandse equivalent van
het Franse chanson. Er moest toch iets anders mogelijk zijn dan Brandend Zand of
Ritme van de Regen. Daarin ben ik aardig geslaagd."
Voor honderd procent?
"Alleen bij mijn eerste hit, Een Meisje Van Zestien, in 1965, had ik het gevoel:
Eens maar nooit weer. Weliswaar is het een vertaling van een Charles Aznavour-lied
(Une Enfant De Seize Ans - red) maar wel een pure smartlap. Polygram adviseerde
mij mij slechts voor die ene keer aan te passen. Ik zou daarna kunnen doen wat ik
werkelijk wilde. Ze hebben gelijk gekregen. Ik heb het nummer pas jaren later, toen ik
met een band ging spelen, weer eens gespeeld."
In jouw toptijd was er een mateloze verering van Bob Dylan, Donovan, Frank Zappa en The
Beatles. Om het Nederlandse luisterlied hing toch een spruitjesgeur. Is je muziek
daardoor niet beínvloed?
"Er zijn nummers waarvan ik weet dat die onder invloed van anderen zijn gemaakt. Vrijwel
niemand valt het op, het was ook niet altijd duidelijk, maar het was wel mijn intentie.
Het lachje in Het Land Van Maas En Waal bijvoorbeeld had moeten lijken op het
lachje van Bob Dylan in Rainy Day Women. Het zingen in Ken Je Dat Land,
een ander dieptepunt in mijn repertoire, had ik overgenomen van Wim Bieler in het nummer
The Live I Live van Q65, Zonder Vrienden Kan Ik Niet was van The Beatles:
The day breaks...and in her eyes you see nothin'. Toen ik platen maakte waarin
orkestgeluiden voorkwamen, kon ik daar moeilijk aan wennen. Maar toen Dylan op Blonde
On Blonde ook elektrische gitaren en drums gebruikte, had ik het gevoel dat dat kon."
In de lage landen was je een held. Miljoenen zongen je liedjes. Links en rechts, arm en
rijk.
"Toch had ik geregeld het idee dat het publiek mij het bekakte lulletje uit Heemstede
vond. Ik ontmoete nu vaak mensen die mijn platen van vroeger prachtig vinden, maar toen
niet. Daar ben ik nog en was ik, zeker toen, gevoelig voor. In de manier waarop mensen
mij benaderden, zag ik hun commentaar op mijn hele zijn. Zat ik op een feest met iemand
leuk te praten en dan hoorde ik ineens: 'Ik vind jou aardig, maar met jou liedjes heb ik
toch moeite.' Er waren ook mensen die mij aan hun vrienden wilden showen. Ooit wilde een
Belgische journalist mij interviewen. Het was op een festival en ik zei: Vraag maar!
Maar hij wilde naar zijn stamkroeg, een eindje verderop. Dat bleek dus een half uur
rijden te zijn. Zat ik daar tussen zijn vrienden. Zij kenden mij maar ik hen niet.
Zeer onbehaaglijk."
Liefst heb 'k een vriend met wie ik alras/
Langdurig zeuren kan hoe 't was/
En ik heb troost in mijn verdriet/
Mijn makker, schenk me nog een glas/
Want zonder vrienden kan ik niet.
(Zonder Vrienden Kan Ik Niet)
Door Het Conflict luister ik opnieuw en beter dan ooit naar zijn muziek en zijn stem.
'Het lachje in Het Land Van Maas En Waal
De dubbel live-lp Boudewijn de Groot In Concert schept vandaag, twaalf jaar na de
opname, rust in de alsmaar hectischer wordende wereld. Pianist Jan Rietman geeft in de
binnenkant van de platenhoes treffend het mysterie De Groot weer: 'Hij is iemand die
zonder veel te springen en te rommelen wat kan losmaken. Hij is ook lastig, echt een
muggezifter.' Collega-musici herkennen zijn drang naar perfectie. "Dat afdraaien van
jullie gesprekken. Dat doet hij echt," aldus Peter Schön, keybord-speler op de liveplaat.
Hans Dulfer, ex-plaatsgenoot van Boudewijn, neemt het in het conflict op voor de
trouradour. "Hij spreekt urenlang met je, zonder er een cent voor te krijgen," zegt de
vader van Candy. "Mag hij dan beslissen of het interview wel of niet wordt geplaatst,
ja?" Dulfer benadrukt nog eens dat De Groot alleen maar kan leven met een absolute vorm
van perfectie Boudewijn deelt dit streven met tekstschrijver, Lennaert Nijgh. Samen
hebben zij het Nederlandse lied volwassen gemaakt. Het schiet me te binnen dat De
Groot al dertig jaar verwend wordt met teksten van onder andere Rene Daalder, Herman
Pieter de Boer, Nijgh en van hem zelf.
had moeten lijken op het lachje van Bob Dylan in Rainy Day Woman.
Zonder Vrienden Kan Ik Niet was van
The Beatles: The day breaks, and in her eyes you see nothin' '
Dit interview haalt niet het niveau van hun pennevruchten, het heeft ook niet die
pretentie.
Ik werd vergeleken met de groten der aarde/
Zij zeiden ook dat het op Paul Simon leek/
Eerst was ik verrast, toen begon het te hinderen/
Maar niemand nam aanstoot hoe kwaad ik ook deed
(Hoogtevrees)
Het was Boudewijns wens om, zoals hij dat in het Knack-interview zegt, "mezelf in mijn
vijftigste levensjaar, een echt Boudewijn de Groot-Lennaert Nijgh-album cadeau te doen.
"Maar Nijgh, die in de woning van De Groot een werkkamer heeft, staat wat het schrijven
van liedjes voor De Groot droog. Hij wil wel maar kan niet meer. De relatie tussen het
duo keert ook in het gehekelde interview terug.
De fax en de telefoon onderbreekt ons gesprek voortdurend. Wat is er aan de hand?
"Daar kan ik niets over zeggen. Maar het is natuurlijk geen geheim dat er in de markt een
grote behoefte aan een nieuw album van mij en Lennaert bestaat."
Hoe gaat de nieuwe cd klinken?
"Dat weet ik niet. Ik heb geen tekst. Lennaert zegt dat hij bezig is. Maar dat zegt hij
al drie jaar. Tot nu toe heb ik echter nog niets gelezen."
Dat riekt naar een writers-block.
"Hij heeft inderdaad last van de druk die anderen met hun hoge verwachtingen op hem
leggen. Ik acht hem echter nog altijd capabel genoeg. Hij is optimistisch, zegt hij.
Dus daar hou ik het op. Maar ondertussen wacht ik af. Ik doe van alles om hem aan het
schrijven te krijgen. Soms vlei ik hem, dan maak ik een rotopmerking. In de trant van:
'Waar zit je talent nou? Of ik dreig met andere schrijvers in zee te gaan Boudewijn
Spitzen en Harm Schepers zijn sinds maart bezig. Het is nu bijna zomer, ik heb nog niets
ontvangen."
Daar moet Lennaert toch van geschrokken zijn?
"Dat weet je dus nooit van hem. Hij reageert altijd nogal neutraal. Zei hij maar: 'Krijg
jij nou de tyfus.' Of: 'Ik heb het te druk met journalistiek en proza.' Dan weet ik
tenminste waar ik aan toe ben."
Maar dat moet toch spanningen geven Hij werkt nota bene hierboven, jullie hebben
hetzelfde telefoon- en faxnummer, jullie zien elkaar bijna dagelijks?
"Nee, wat dat betreft kunnen we de zaken goed scheiden. We hebben totaal andere
opvattingen, totaal andere karakters, we storten ons hart ook niet bij elkaar uit, maar
we vinden wel rust bij elkaar. Hij schrijft, ik componeer. Een perfecte samenwerking.
Lennaerts teksten vind ik altijd mooi. Ze zijn gemakkelijk in muziek om te zetten.
Het komt altijd vanzelf. Kortom: Het liefst heb ik zijn teksten."
Wat is jullie beste nummer?
"Malle Babbe, maar dan gezongen door Rob de Nijs"
Maar die heeft er toch een soort dijenkletser van gemaakt?
"Het is geen dijenkletser, maar een aangrijpend lied. Een jongen is verliefe op een hoer
die frequent door plaatselijke autoriteiten wordt bezocht. Rob kan zacht en gevoelig
zingen maar ook hard en knallend. Zo is Malle Babbe. Mijn muziek is adequaat en sfeervol
en Lennaerts tekst geeft op simpele wijze de wrangheid en hypocrisie van zo'n gemeenschap
aan."
Maar eens komt de dag dan luidt de klok/
Dan draag je witte bloemen en linten aan je rok/
Wanneer we met elkaar gearmd de kerk uitgaan.
(Malle Babbe)
Het is weken na ons turbulente telefoon gesprek. In de woning van De Groot, die
herrineringen oproept aan mijn zolderkamer in de jaren zeventig onderbreekt Nijgh de
stugge evaluatie van het interview. "En?", zegt hij, "zijn jullie er al uit?"
Het antwoord bestaat uit een stilte. Nijgh is er in ieder geval wel uit. Een primeur.
Hij heeft drie kersverse liedjes voor De Groots nieuwe cd af. De tekst is keurig op een
wit A4'tje getikt. Boudewijn knikt tevreden. "Alleen ,die titel, Rover."
Lennaert: "Dat is een begrip natuurlijk, een archetype. Bij iedereen bekend. Het barst
in deze tijd van de rovers." Boudewijn: "Mmnnn." Lennaert zet voor een ferme teug een
fles likeur aan zijn lippen. Onder de stereo, waaruit zachte klassieke muziek klinkt,
bedelt een gitaar om een nieuw lied. De chemie tussen het duo doet denken aan de
knulligste scènes uit Krasse Knarren. De Groot oogt charmant, goed gesoigneerd en
verplaatst zich met een Yamaha-motor en een Volkswagen Golf. Bootbewoner Nijgh, die voor
het Haarlems Dagblad een column schrijft, draagt het kruis van zijn spijkerbroek ergens
tussen knie- en heuphoogte en voldoet aan het clichèbeeld van de schrijver die klem zit
tussen alinea's en deadlines. Zal wat ooit zo mooi is geweest nog terug keren? Terug naar
het interview.
Hoe hebben jullie elkaar ontmoet?
"Ik raakte aan het eind van mijn schooltijd op het Coornhert Lyceum bevriend met Lennaert.
We kwamen allebei uit een villawijk in Heemstede waar iedereen op de VVD stemde.
We liepen mee in Vietnamdemonstaties. We waren liever provo's dan lid van het
klootjesvolk. Lennaert was anders. Reed op een solex, terwijl alle jongens een Puch
hadden en de meisjes een Mobylette, Lennaert droeg een lange leren jas en te grote
handschoenen. Hij was dromerig, zonderling, welbespraakt, ik teruggetrokken, kat-uit-de-
boom-kijkerig. We waren buitenbeentjes van een ballerig vriendenclubje. Een van hen is nu
directeur van ABN/Amro, de andere van platenmaatschappij EMI. Lennaert en ik waren
voortdurend bezig met het innerlijke leven. Hij maakte op school al een film, zocht
daarvoor een zanger met gitaar en dat werd ik. We maakten daarna een muziekbandje dat we
naar Polygram stuurden en zo ging het balletje rollen."
Anno 1994 zijn er ruim 1 miljoen platen verkocht. Inmiddels zijn volgens de
platenmaatschappij van jouw 15 cd's een kwart miljoen exemplaren verkocht. Toch woon je
in een doorsnee rijtjeshuis in Haarlem ik dacht dat je schatrijk zou zijn?
Was het maar waar.D e tonnen die ik heb verdiend, zijn allemaal uitgegeven: buitenlandse
reizen, buiten de deur eten, vrienden met financiële problemen steunen leningen waarvan
ik niets meer terug zag, projecten waarvan revenuen uitbeven, dure workshops. Maar niet
geklaagd, ik heb het er goed van genomen. Er zijn ook periodes geweest dat ik geen cent
te makken had. Ik werd dan doodnerveus. Voor de financiele zekerheid nam ik een vaste
baan als platenprodcent. Dat was van 1971 tot 1975. Langer hield ik dat niet vol. Juist
vanwege dat zakelijke.
'Sparen, beleggen, ik kan het niet.
Ik regelde contracten maar vond iedereen aardig en hoopte dat
iedereen rijk werd. Dus ik beloofde musici altijd te veel en gaf te veel geld uit."
Ik wordt diep ongelukkig als ik niet direct kan
uitgeven wat ik heb en ik accepter dan ook de gevolgen.
Breed heb ik het vandaag de dag niet"
Sinds wanneer ben jij zo gul?
"Ik moet een jaar of drie zijn geweest toen ik samen met mijn broertje en zusje op straat
speelde. Ik at een snoepje. Mijn broer vroeg er ook een en dat vertikte ik. Toen zei hij:
Jij bent gierig. Er knapte toen iets. Ik wist vanaf dat moment dat ik nooit gierig zou
worden. Wat ik heb geef ik uit. Ik heb nooit ww gehad, altijd keurig belastingen betaald.
Maar sparen, beleggen, ik kan het niet. Een goede vriend, een zakenman, heeft weleens
geprobeerd mij te adviseren. Maar het is verspilde energie. Ik word diep ongelukkig als
ik niet direct kan uitgeven wat ik heb en ik accepteer dan ook volledig de gevolgen.
Breed heb ik het vandaag de dag niet."
Maar liever dat nog/
Dan het bord voor zijn kop van de zakenman/
Want daar wordt hij alleen maar slechter van.
(Jimmy)
Je hebt duizenden malen opgetreden. Je zat vanaf 1968 in het luistercircuit. Maar door je
hits verscheen je ook in het beat-circuit van Golden Earring, Cuby and The Blizzards,
The Outsiders, The Shoes, Q65...
"En de plaatselijke bands niet te vergeten. Daar stond ik dan in mijn elfjes-outfit met
een hesje en een riem er omheen, strakke broek met hoge laarzen. Mijn lange haren keurig
gewassen. Klaar voor het pure Nederlandse lied. Gitaar en microfoon aangesloten op de
installatie van een beatband. Meestal vond het beatpubliek er geen klap aan en floten ze
me uit. Het dieptepunt was wel in Uden, in 1971, geloof ik. Iedereen vond de plaatselijke
beatgroep te gek, iedereen was dronken. Ik wist niet hoe snel ik door mijn nummers heen
moest komen om bij het Land van Maas en Waal en de President te komen. Dan werd er nog
wel een beetje meegezongen. Na het fluitconcert vertrok ik direct naar mijn auto. Ze
hadden het spiegeltje er afgetrapt, de ruitenwissers en de antenne verbogen. Het was de
eerste en laatste keer dat ik agressief ben bejegend. Op een paar knokpartijtjes op de
lagere school na, is mij verder nooit iets overkomen. Die lui in Uden ergerden zich
waarschijnlijk aan mijn glanzende BMW 20002."
Reed jij niet in een Lelijke Eend of een Kever?
"Nee zeg.Kom nou."
Wat klinkt dat ballerig?
"Hoezo?"
Je was het symbool van progressief Nederland. Een BMW was toen toch 'kapitaal', dus
hartstikke fout?
"Niemand heeft mij gezegd dat een BMW fout was. Dit is de eerste keer dat ik het hoor."
Dat geloof ik niet?
"Echt waar. Maar hoe dan ook, die BMW was mijn eerste wagen, ik had hem twee dagen, de
drie jaar daarvoor reisde ik altijd met het openbaar vervoer en dat kon ik niet meer
opbrengen."
Wat je vertelt is zo beschaafd. Toe nou. Dertig jaar in de popsscène.
Duizenden optredens. Kom, biecht eens op!
"Goed. Twee keer verzaakte ik een optreden. De dag na Uden moest ik naar een of ander gat
in de provincie. Weer in de regen naar zo'n regenachtig weiland, weer van de caravan op
een half ingezakt plankiertje door het soppige weiland naar het podium. Voor mij stond de
plaatselijke beatgroep gepland, ná mij The Outsiders van Wally Tax. Ik belde 'sochtends
de organisatie en zei met een gespeeld hese stem: 'Ik ben vreselijk verkouden, ik kan
niet zingen.' 'Jij kan niet zomaar onder het contract uit. Dit pikken we niet.' 'Ik
antwoordde: Ik kan wel komen. Maar ik kan niet zingen.' Toen zeiden ze: 'Doe dat dan
maar.' Dus ik er nog naar toe ook. Tegen de organisatoren moest ik wel schor blijven
praten."
Heb je ook geëxperimenteerd met drugs?
"Blowen natuurlijk, en mescaline en LSD. Maar ik werd er hartstikke gek van. Twee maal
stond ik stoned op het podium. De eerste keer was op een Belgisch openluchtfestival.
Duizenden toeschouwers, veel folkbands. Ik was belangrijk, hoefde pas laat in de avond te
spelen. Met een bevriende fotograaf namen we enkele blowtjes. Ik raakte in paniek toen
ik 'Dames en heren: Boudewijn de Groot!' hoorde en voor de eerste keer stoned opmoest.
Gelukkig ging het tot aan Welterusten Mijnheer De President fantastisch. Tót het
moment dat er ineens een cameralens enkele centimeters voor mij opdoemde, met daarachter
dat maffe hoofd van die fotograaf. Na die flits keek hij mij olijk aan. Prompt schoot ik
in de lach en raakte mijn tekst kwijt. Shit! Het publiek riep en zong. Maar ik kon niet
meer. Nu Het Land Van Maas En Waal dacht ik. Dat zat zo in mijn hoofd. Met een
paar zinnen begon het publiek massaal mee te zingen en toen kwam ik er weer in. "Echt mis
ging het in een Antwerpse club. Zelfs 'Land Van Maas en Waal' liet me in de steek.
Ik hield op, ging af, het publiek riep boe. Ik excuseerde me:'Het is zo warm hier.
Het spijt me, het gaat niet.' Daarna heb ik nooit meer gebruikt, nee. Althans, op het
podium. Stoned componeren deed ik nog wel maar dat raad ik iedereen af. Waooh, dit wordt
een te gek nummer, dacht ik dan. Bleek het de volgende dag niets, maar dan ook helemaal
niets te zijn. Behalve Als De Rook Om Je Hoofd Is Verdwenen. Maar dat nummer gaat
over dat onderwerp.
Je kerft je naam in de nerf van een boom/
En niemand weet ooit wie je bent/
De Boswachter glimlacht als hij je herkent/
Je drijft langzaam mee met de stroom.
(Als De Rook Om Je Hoofd Is Verdwenen)
"Tegenwoordig let ik op mijn gezondheid. Ik rook niet, drink weinig, zo nu en dan witte
wijn."
Jouw stugge houding is dus niet het resultaat van het ruige leven maar van dertig jaar
voortkabbelend troubadouren.
"Dat klopt wel ja. Ik maakte nooit toestanden mee. Bij mij geen gillende groupies die
door de toiletramen kropen. Rob de Nijs en Jonny Lion hadden altijd lekkere meiden in de
kleedkamer. Althans, dat hoorde ik. Wat ik me wel afvroeg was waarom ze niet naar mij
kwamen. Was het mijn repertoire, was ik te saai, te serieus? Er kwamen vaak meisjes naar
me toe hoor. Maar die kwamen dan voor een goed gesprek, hahaha. Ik heb ook urenlang
geluld. Nooit een meid die zei: 'Ik vind je een te gekke artiest, ik wil met je
neuken.' Wel had ik stille aanbidders. Ik kreeg stapels brieven van mensen die door
mijn nummers of door mijn optreden troost en steun hadden gevonden."
Wat was qua optreden je hoogtepunt?
"Het klapstuk was 1 mei 1968, tijdens een immens PvdA-festival in de Jaarbeurshal in
Utrecht. Met Het Land Van Maas En Waal zongen zo'n vijfduizend mensen mee.
Tijdens Welterusten Mijnheer De President ging iedereen door het lint. Na mij
kwamen The Motions. Het publiek bleef echter mijn naam scanderen, maar ik kon niet terug.
Het programma was overvol. Delen van het publiek klommen het podium op en maakten het
concert van The Motions, die met hun protestsong Wasted Words nog op de sfeer
wilden inhaken, onmogelijk. Ondertussen werd ik afgevoerd met een auto. Iedereen brulde
om De President. Een enorme kick."
Droom maar niet van al die dode mensen/
droom maar fijn van overwinning en van macht/
Denk maar niet aan al die vredeswensen/
Meneer de president - slaap zacht.
( Welterusten Mijnheer De President)
Er is nog iets waarover jij je boos maakt.Een woede,enigszins vergelijkbaar met die
waarmee jij destijds dit strijdlied schreef en zong?
"Ze vroegen me laatst voor een antiracisme-manifestatie op het Amsterdamse Museumplein.
Ik moest als bekende Nederlander publiek en media trekken. Ik belde niet terug, nee.
Een demonstratie drukt racisme de kop niet in. Net zo min als een toneelstuk, een film of
een protestlied dat doet. Het kan hooguit de tegenbeweging van nieuwe energie voorzien.
Het krijgt iets afstotelijks artificieels als een bekende Nederlander voorop loopt bij
zo'n gebeuren. Maar inmiddels is het al iets heel gewoons als een bekende Nederlander
opdraaft. Het is een gebeurtenis zonder impact geworden."
Lijkt me een leuk thema voor een nummer.Het barst trouwens van de goede thema's. De
media dragen dagelijks kilo's ideeén voor proestliederen aan. Maar op de hitlijsten mis
ik ze. Hoe komt dat?
"Omdat de misstanden van vandaag niet zij toe te schrijven aan een menselijke beslissing.
Dat was de reden van het succes van Welterusten Meneer De President. Johnson liet
zijn troepen Vietnam bombarderen. Duizenden onschuldige mensen stierven. Het was geplande
massamoord. Vandaag zijn de problemen te complex."
Slaap zacht, Boudewijn! Neem nu het milieu. We stevenen af op een ecologische holocaust.
Draconische maatregelen blijven uit. Waar zijn de songs die wereldleiders wakker
schudden?
"Niet de wereldleiders maar iedereen is schuldig aan het zieke milieu. De autorijder,
de directeur van een smerige fabriek, zijn medewerkers, de rokers, noem maar op.
Het milieu-conflict mist een verpersoonlijking van het kwaad, een bad guy.
Dat maakt het schrijven van een protest-hit lastig, zo niet onmogelijk."
Dat klinkt erg gelaten van iemand die in de jaren zestig het symbool van links was.
Op welke partij hen je laatst gestemd?
"Op een bejaardenpartij."
Ik word grijs van verbazing!
"Ik ben geen lid en word dat ook niet. Maar ik geef hen de komende vier jaar een kans."
Maar jij bent pas vijftig!
"Mijn generatie wordt straks een enorme grote bevolkingsgroep. Daarom is het zaak dat
ouderen in de Tweede Kamer sterk zijn vertegenwoordigd. De ouderenpartijen richten zich
op de toekomst."
Heb je angst voor de toekomst?
"Nee, ik heb angst voor het heden. De samenleving heeft zichzelf in een houdgreep
gebracht. Niemand, geen president, politicus, regering of instantie lukt het ons daarvan
te bevrijden. Daarbij worden de afschuwelijkste zaken over oorlogen, milieurampen,
corruptie-praktijken en ziekten ons medegedeeld. Het is een lawine van informatie die we
voor kennisgeving aannemen. Het pakket van oplossingen is een even grote lawine.
Er zijn tig actiegroepen, tig gironummers. Maar echte solidariteit ontbreekt. Sommige
mensen verdienen zoveel geld terwijl anderen zich met behoud van uitkering de pleuris
werken. Het geld zit niet op de goede plaats. Niet bij de kunst, bij de zorg en zeker
niet bij de bejaarden. Zelfs een links coalitiepartner slaat aan het bezuinigen. Het is
toch fnuikend dat zelfs in die partijen de oude waarden worden afgekalfd. Als die stemmen
naar de ouderenpartijen gaan, zullen die partijen veel linkser worden dan men in eerste
instantie zou verwachten.Vandaar mijn stem."
Een ander gevoeliger onderwerp. Je biologische moeder was een Indische danseres en is in
een Jappenkamp aan dysenterie gestorven. Jij bent daar, op 20 mei 1944, tussen de lijken
geboren. Over je biologische moeder schreef je het nummer Moeder.
Ze had geen tijd om mij te leren kennen/
En ook ik ken haar niet/
Ik ben dan wel bekend nu/
Als Boudewijn de Groot/
Maar mijn moeder weet van niets /mij moeder is namelijk dood.
(Moeder)
Je broer en zus hebben Indonesié later bezocht, op zoek naar hun wortels. Jij houdt van
reizen. Je hebt bijvoorbeeld enkele jaren in Amerika gewoond. Maar je geboorteplaats sla
je over. Dat is toch vreemd?
"Indonesié blijft voor mij een rol in het fictieve vervullen. Ik ken het van films en
foto's, van gebruiken en de knusheid die mijn familie naar Nederland heeft gebracht.
Dat alles geeft mij een speciaal en fijn gevoel dat ik niet wil ruilen voor het echte
Indonesie. Nog vaak ruik, hoor en proef ik Java. Als ik een mango eet bijvoorbeeld.
Als baby moet ik dat hebben gegeten. Hetzelfde had ik bij de geur van lijken. Ooit liep
ik ergens en herkende ik een pregnante geur. Bleek ik in de buurt van een mortuarium te
zijn. Het klinkt misschien traumatisch. Maar dat ben ik niet. Als ik een bus bejaarde
Japanse toeristen zie, denk ik bijvoorbeeld niet: Dat zijn de moordenaars van mijn
moeder."
Maar het moet je leven toch béinvloeden?
"Ik weet niet of mijn moeder mij ooit gezoogd heeft, daar moet ze te zwak voor zijn
geweest. Op een zeer kwetsbaar moment in mijn leven werd ik plotseling niet meer
geknuffeld, er was niets dat dat verving. In mijn verdere leven ben ik vaak tegen
danseressen aangelopen. Mijn zusje, mijn eerste vrouw, mijn nichtje, mijn dochter.
Ze hebben allen aan ballet gedaan. Dat kan geen toeval zijn.'
Ook het gegeven dat je moeilijk aan een vrouw kan hechten, kan daarmee te maken hebben.
"Nee, nee ,dat is onzin."
Je hebt twee huwelijken en enkele vaste relaties achter de rug.
"En bij elke liefde dacht ik: Dit is het, dit duurt eeuwig. Maar steeds ging het mis en
dat heeft me telkens zeer bedroefd. Maar de laatste tijd lijk ik toch meer rust gevonden
te hebben. Die rust hoop ik met Anja, met wie ik een jaar een relatie heb, uit te bouwen.
De onrust die ik na verloop van tijd bij andere relaties voelde, verdwijnt toch zachtjes
aan. Met Anja heb ik het naar mijn zin, ze is pittig, vlot, extravert. Op vele gebieden
mijn tegenbeeld en dat schept een harmonie. Bovendien heb ik na twintig verschillende
woonadressen hier in Haarlem toch mijn stek gevonden."
Je eerste kus, je eerste vriendin. Ik neem aan dat het zich allemaal in deze buurt heeft
afgespeeld.
"Ik weet nog precies wanneer ik mijn eerste tongzoen gaf. Eind 1961. Ik was zeventien,
ik was verliefd maar verlegen en schrikachtig preuts. Toen ik haar borsten wilde aanraken,
kreeg ik op besliste toon te horen dat ik dat nooit moest doen. Ik was daarover niet
teleurgesteld want haar reactie was puur. Ik ontmoette haar op een feestje met visnetten
en kaarslicht. We spraken over de zin van het leven en dansten de Charleston op
dixieland-muziek, Rock 'n' roll was in de steden, niet in Heemstede. Met mijn eerste
meisje ging ik naar de film, naar Westside Story. Om onduidelijke redenen maakte zij het
negen maanden later uit. Waarschijnlijk had ik te lang haar. Ik was sowieso te artistiek
ingesteld. Ik speelde gitaar, en zij was een keurig hokkey-meisje dat waarschijnlijk met
een dokter haar toekomst wilde delen. Ik heb haar nooit meer gezien. Wie weet, bedenk ik
me nu, was ik nooit bekend geworden als ik bij haar gebleven was."
Na eenentwintig jaren in dit leven/
Maak ik het testament op van mijn jeugd/
Net dat ik geld of goed heb weg te geven/
Voor slimme jongen heb ik nooit gedeugd.
(Testament)
Op je negentiende werd je vader. Dat moet een grote druk op je schouders hebben gelegd?
"Paniek,hé? Ik had een vriendin, we waren niet getrouwd en dat was toen zeer
ongebruikelijk. De situatie was: Zorg maar dat je het redt, zorg maar dat er brood op de
plank komt. Gelukkig kwam alles op z'n pootjes terecht. Marcel is het mooiste kind ooit
geboren. Echt. Zeer mooi en gaaf. Dat is hij nog. Trouwens ook Caya en Jimmy mogen er
zijn. Maar als baby spande Marcel de kroon. Ik vond het lekker om mijn kinderen te
knuffelen.
'Dit artikel heeft me al zoveel tijd gekost.
Maar ze bezorgden me ook momenten van eenzaamheid. Neem nu het huilen van een baby midden
in de nacht. Het maakte mij volkomen machteloos. Alsof ik op een onbewoond eiland zat.
Als vader konden ze altijd op me bouwen. Nog steeds trek ik vaak met ze op. Mijn kinderen
houden me jong. Als ik me in hun situatie verplaats, krijg ik vanzelf meer levensenergie.
Dat komt, denk ik, omdat ik niet vanaf een verkeerspost hun leven bestuur. Ik leef op
gelijke voet met ze. Wat trouwens niet betekent dat ik alles van ze accepteer.
Achteloosheid of desinteresse in familiezaken accepteer ik niet. Als binnen de familie
iets verwacht wordt en zij hun afspraken niet nakomen, kan ik zeer vaderlijk optreden.
Dan zeg ik: Daarmee kwets je mijn familie, dus ook mij. Als je dat blijft doen, daal je
in mijn achting. Ik zou graag willen dat je nu belt en je excuses aanbiedt. Dat gebeurt
dan ook."
De hele weergave van het gesprek is verminkt.
Er komen te veel onderwerpen aan bod die te weinig zijn uitgewerkt.
Het heeft te weinig diepgang.'
Het zijn vooral deze vier laatste woorden die Boudewijn bij het lezen van interview
hebben getergd. Tijdens de evaluatie zegt hij hyper verontwaardigd: "Dat heb ik nooit
gezegd. Luister de band er maar op na."
"Besef je dan echt niet in wat voor kwaad daglicht deze zin mij plaatst. Alsof mijn wil
als vader wet is." Ik herinner me dat ik speciaal heb gevraagd of mijn zoon heeft gedaan
wat hij heeft verzocht. Hierop kon ik duidelijk een knikje herinneren, dat ik vervolgens
in deze vier woorden heb vertaald. Maar als De Groot dat er niet in wil hebben, okay.
Sowieso zijn de reacties op het artikel buiten proporties. Er zijn vijftien feitelijke
onjuistheden en een handvol kleine foutjes in de interpretaties. Die zijn inmiddels
zonder enige discussie verwerkt. In een stuk van ruim vijfduizend woorden is dat niet
iets om boos over te worden en reden om publicatie van dit stuk te voorkomen. Het wachten
is dan ook op de tweede ronde waarin, zoals afgesproken, de grote interpretatie-fouten
aan bod komen. Wie weet steek ik wat van de legende op en weet hij me alsnog te
overtuigen. Verse koffie leidt de tweede ronde in. De Groot begint met het leraar-achtige
verzoek de bandjes van ons gesprek nog een keer te beluisteren en de teksten in te korten.
Het eerste deed ik al, het tweede was ik al van plan.
Maar waar zitten de foute interpretaties die jou zo ontstemmen?
"Ja zeg, die ga ik nu niet bespreken,"
Pardon?
"Daar heb ik geen zin in."
Maar dat hebben we zojuist toch afgesproken?
"Nou ja, het klopt allemaal wel."
Wat is dit! Jij vond dit toch het allerslechtste artikel over jou geschreven?
"Dat vind ik nog steeds. De hele weergave van het gesprek is verminkt. Er komen veel
onderwerpen aan bod die te weinig zijn uitgewerkt.Het heeft te weinig diepgang."
Maar waarom maak je dat niet hard?
"Ik heb geen zin om die te besreken. Dit artikel heeft me zoveel tijd gekost."
Maar we zijn nog geen half uur bezig. De veranderingen die je wenst zijn doorgevoerd.
Waarom maak je het nu niet af?
"…"
Ik snap er niets van: Jij luistert vier uur band af. We spreken af dit artikel te
evalueren. Ik ben hier. Ik heb er zelfs de hele middag voor vrij genomen.Maar na een half
uur stop je er mee.
"Jij wordt er voor betaald, ik niet."
Dat weet je toch?
"Het liefst schrijf ik het interview zelf."
Boudewijn de Groot interviewt Boudewijn de Groot"
"…"
Zijn opmerkingen en zijn expressie vormen een cocktail van misplaatste arrogantie en
gebrek aan realiteitszin. Maar hoe vreemd ook De Groot blijft, hij kan tegelijkertijd
ook gevoelens van sympathie en vriendschap oproepen.>BR>
Nijgh vraagt nog jovialer dan de eerste keer of 'wij er al uit zijn'. "Net echt," roept
Boudewijn kortaf en narrig. Enigszins ontgoocheld besluit Nijgh ons agogisch verantwoord
samenzijn: "Boudewijn kan heel lastig zijn in dit soort zaken."