Waar Lennaert Nijgh een absolute meester in was, was het tobberig en tegelijk lyrisch schrijven.'
Schrijven zonder Lennaert Nijgh
auteur: Peter Bruyn, foto: Lex van Rossen
geplaatst in: BN de Stem, donderdag 18 januari 2007 (ook verschenen in de Stentor)
Woensdag 17 januari 2007 - Boudewijn de Groot heeft een nieuwe plaat. Minder
dan drie jaar na zijn vorige album. Dat is extreem snel voor zijn doen. Hij
moet het nu definitief zonder zijn favoriete librettist Lennaert Nijgh doen.
HEEMSTEDE - Boudewijn de Groot denkt even na en besluit zijn plotselinge
productiviteit dan maar 'een soort natuurlijke, muzikale spijsvertering' te
noemen. "Er wil van alles naar buiten."
Op zijn vorige album, 'Het Eiland In De Verte' uit 2004, zong hij zijn kort
daarvoor overleden tekstdichter Lennaert Nijgh nog toe: 'Nu jij niet meer kan
schrijven, moet ik het zelf proberen.' Hij hield woord en minder dan drie jaar
later is er een nieuwe plaat. 'Lage Landen'. Extreem snel, voor zijn doen.
"Dat was een heel serieuze belofte", zegt De Groot. "En nu heb ik dus zes
teksten geschreven waar ik zelf heel blij mee ben. Het is ondertussen ook méér
dan een 'uitdaging'. Ik heb er plezier in gekregen. Het schrijven van teksten
is een soort hobby geworden."
Veertig jaar nadat hij bekendheid had gekregen met inmiddels klassieke
Nederlandse liederen als 'Meisje Van Zestien', 'Verdronken Vlinder', 'Testament'
en 'Land Van Maas En Waal' is Boudewijn de Groot niet alleen zeer actief, hij
blijft ook aan de top van de liedcultuur staan zonder enige concessie te hoeven
doen aan het amusementscircuit. Met 'Lage Landen' maakt De Groot op zijn 62e
nog altijd een kwaliteitsplaat die het oppervlakkige gewauwel van de meeste
Nederlandstalige pop moeiteloos ontstijgt.
Americana
Behalve zijn eigen nieuwe liedjes en een paar onaffe stukken van Lennaert
Nijgh, die hij voltooide, zingt Boudewijn ook teksten van Freek de Jonge,
Willem Wilmink en Rowwen Hèzes Jack Poels. In muzikaal opzicht klinkt vooral
het begin van de plaat anders dan voorheen. Lichtvoetiger. Minder pretentieuze,
bijna Americana-achtige arrangementen. Een beetje zoals Bob Dylan op diens
meest recente albums.
Hij heeft de opnamen allemaal met zijn vaste liveband gemaakt, vertelt De
Groot, met onder meer dus de Oosterhoutse drummer Mark Stoop en verder bekende
namen als Jan de Hont, Ernst Jansz en Jan Hendriks. Stuk voor stuk muzikanten
met wie hij al jaren werkt. In amper een week was het gepiept. Razendsnel voor
de notoire controlfreak die hij doorgaans is.
Thematisch
De opbouw van 'Lage Landen' is opmerkelijk. Eigenlijk valt het album in drie
thematische blokken van drie of vier liedjes uiteen, waarbij de keuze van de
verbindende nummers weer subtiele bruggen slaat. De cd begint met drie lange
songs, die je muzikaal als regelrechte 'Americana' kunt omschrijven en waarin
de ik-figuur tevergeefs op zoek is naar God, naar de hemel en in zekere zin ook
op weg naar de dood. Knappe teksten - de eerste twee van Boudewijn zelf, de
derde van Freek de Jonge. De drie liedjes worden gevolgd door een door
Boudewijn afgemaakte nagelaten tekst van Lennaert Nijgh, 'Het Jagen Voorbij'.
Een schitterend, klassiek De Groot & Nijgh-lied, dat volgens Boudewijn ook al
de naderende dood aankondigt. "Lennaert was op het laatst weer eens hopeloos
verliefd, maar hij voelde dat het najagen daarvan een nodeloze bezigheid was.
Die houding heb je niet als je ervan overtuigd bent dat je nog twintig jaar te
leven hebt. Hij voelde echt dat dat einde er aan zat te komen?"
'Het Jagen Voorbij' slaat de brug naar drie intiemere, persoonlijker liedjes
over de relatie tussen mensen. Vervolgens slaat de stemming om en wordt de blik
weer naar buiten, naar de wereld gericht in 'Spelende Meisjes'. Een
optimistische tekst van Willem Wilmink. Even later keert het tij in het door
hemzelf geschreven titellied van de plaat. Donkere wolken die de stilte voor de
storm symboliseren en Neerlands bloed dat steeds vaker vloeit in wat toch eens
het land van melk en honing leek. Het album sluit af met twee weer door
Boudewijn voltooide Nijgh-teksten over de wereld dicht bij huis. Er is een
onmiskenbaar verschil in sfeer tussen zijn eigen teksten en die van Freek de
Jonge enerzijds en die van Nijgh aan de andere kant. Nijgh kon als geen ander
op een weemoedige wijze somberen, terwijl er bij De Groot en De Jonge vaak een
ander type relativering of zelfs een kwinkslag insluipt.
Humor
'Het Jagen Voorbij' slaat de brug naar drie intiemere, persoonlijker liedjes
over de relatie tussen mensen. Vervolgens slaat de stemming om en wordt de
blik weer naar buiten, naar de wereld gericht in 'Spelende Meisjes'. Een
optimistische tekst van Willem Wilmink. Even later keert het tij in het door
hemzelf geschreven titellied van de plaat. Donkere wolken die de stilte voor de
storm symboliseren en Neerlands bloed dat steeds vaker vloeit in wat toch eens
het land van melk en honing leek. Het album sluit af met twee weer door
Boudewijn voltooide Nijgh-teksten over de wereld dicht bij huis. Er is een
onmiskenbaar verschil in sfeer tussen zijn eigen teksten en die van Freek de
Jonge enerzijds en die van Nijgh aan de andere kant. Nijgh kon als geen ander
op een weemoedige wijze somberen, terwijl er bij De Groot en De Jonge vaak een
ander type relativering of zelfs een kwinkslag insluipt.
De Groot zegt dat het hem niet zou verbazen als er binnen twee jaar wederom een
nieuw album verschijnt. Op nog meer nagelaten teksten van Lennaert Nijgh hoeft
echter niet meer gerekend te worden. "Ik heb nu alleen nog een paar sonnetten
van hem uit dezelfde cyclus als die ik al gebruikt heb. Maar toch van mindere
kwaliteit. Niet goed genoeg om een liedje van te maken, eigenlijk. Het is
hooguit interessant om met al die sonnetten samen nog eens iets te doen. Maar
dan in besloten kring, voor de echte Nijgh-liefhebbers. Niet voor mijn albums."
Boudewijn de Groot
- 'De Lage Landen', cd. Vrijdag in de winkels.
- 'De Lage Landen', theatertournee.
Onder meer te zien op 30 en 31 januari in Goes (Theater de Mythe), op 2 maart
in Terneuzen (Scheldetheater), op 3 maart in Tilburg (Schouwburg) en op 11
april in Roosendaal (De Kring), op 18 mei in Sint-Niklaas (Stadsschouwburg),
op 2 juni in Brugge (Stadsschouwburg) op 7, 8 en 9 juni in Gent (Capitole).